İsimler konusunda hazırladığımız şemada somut isimler ve soyut isimleri Varlıkların Niteliklerine Göre İsimler başlığı altında inceledik. Sınavlarda sıkça karşımıza gelen ve standart sapması yüksek olan sorulardandır somut ve soyut isimle ilgili sorular. Bunun sebebi karşımıza gelen soruların daha çok somutlama ve soyutlama ile ilgili olmasındandır. Somut İsim Beş duyu organımızdan herhangi bir tanesi ile algılayabildiğimiz, […]
Kategori arşivleri10. Sınıf Dil ve Anlatım
Fiiller (Eylemler)
Yaşadığımız dünyada gördüklerimize ve duyduklarımıza dair iki ana unsurdan bahsedebiliriz. Bunlardan bir tanesi nesne bir tanesi de harekettir. Nesneler; canlı, cansız, maddi ve manevi bütün varlıklar ve kavramlarken, hareket kavramı bu nesnelerin zaman ve mekân içerisinde hareket etmesi, yer değiştirmesi, durumları, oluşumları gibi bütün durumlarını karşılar. Bu varlıklar arasındaki keskin ayrım dilde de kendini göstermiştir. […]
Yazım Kuralları
Yıllardır öğrencilerime zaman kaldıkça en çok öğrettiğim konu yazım kuralları geliyor. Her ne kadar onlar yazım kurallarının ne kadar ciddi bir mesele olduğunu bilmez. Mesele “anlaşmaksa” eğer kurala falan ne gerek var? Zaten konuşarak anlaşıyoruz. Hatta onlara göre yazım kurallarını bilmek yerine “slm, nbr” gibi kimi kısaltmaları bilmek anlaşmak için daha önemli. Ben onlara “anlaşmak” […]
Fiilimsiler
Fiillerden türemiş olmakla birlikte bir fiil gibi çekimlenemeyen olumlu, olumsuz şekilleri yapılabilen ve cümlede isim, sıfat, zarf gibi görevlerde kullanılan sözcüklerdir. Fiilimsi üç grupta incelenir: İsim – Fiil, Sıfat – Fiil ve Zarf – Fiil. Fiilimsilere aynı zamanda eylemsiler de denir. Çünkü bazı kişiler fiil yerine eylem kullanmayı tercih ederler. Bu kafamızı karıştırmasın. Fiilimsiler artık […]
Öğretici Anlatım
Dil ve anlatım dersi 10. sınıf konuları arasında en basit konulardan bir tanesi de bu konudur. Çünkü zaten gündelik hayatımızda sürekli kullandığımız bir anlatım türüdür bu. Öğretici anlatımın özelliklerine bakmak istersek şunları söyleyebiliriz: İnsanın doğuştan getirdiği bilgi, beceri ve yeteneklerine yenilerini eklemesine öğrenme denir. Öğretici anlatım ise bu öğrenme işlemini yapmak için hazırlanan metinlerde kullanılan […]
Kanıtlayıcı Anlatım
Kanıtlayıcı anlatım, anlatım türleri arasında en sık kullanılanlardan bir tanesidir. Kanıtlamanın kelime anlamı, bir düşüncenin ya da fikrin doğruluğunu bir başkasının kabul etmesini sağlamaktır. Kanıtlayıcı anlatımın şu özellikleri vardır: 1. Kanıtlayıcı anlatımın temel amacı, insandırma, ispat etme, kendi görüşünü başkasına kabul ettirme, karşıdakini aydınlatmadır. Zaten bu amaç kanıtlayıcı anlatımı, öğretici anlatımdan ve açıklayıcı anlatımdan ayıran […]
Açıklayıcı Anlatım
Açıklayıcı anlatım adı üzerinde okuyucuya bilgi vermek amacıyla yazılan metinlerde kullanılan anlatım türüdür. İsterseniz maddeler halinde açıklayıcı anlatım türünün özelliklerine bakalım: 1. Açıklayıcı anlatım, okuyucunun eksik ya da yanlış bildiği bir konuda ona yeni bilgiler edindirmek için yazılan metinlerde kullanılan anlatım türüdür. Amaç okuyucuya bilgi vermektir. Bu sebeple dil göndergesel işlevde kullanılır. 2. Amaç bilgi […]
Destansı Anlatım
Destansı anlatım özelliği “destan” türündeki metinlerden türemiş bir anlatım türüdür. Destansı anlatımın özellikleri şunlardır: 1. Destansı anlatımda tarihî olaylar veya kişiler okuyucuda heyecan, coşku bırakacak şekilde ele alınır. 2. Siz de biliyorsunuz ki destanların en önemli özelliği içerisinde mutlaka olağanüstülükler taşımasıydı. İşte destansı anlatımın da en önemli özelliği metinde olağanüstülüklere yer veriyor olmasıdır. 3. Destansı […]
İsimler – İsim, Ad Nedir?
İnsanlar arasında iletişim sağlamak amacıyla, iletişimi kolaylaştırmak amacıyla her şeye bir isim verilmiştir. Hattâ yeni şeyler icat edildiğinde ona hemen isim verilir. İsimlerden bahsederken “varlık” ve “kavram” kelimesine dikkat edelim. Varlık kelimesi genelde elle tutup gözle görebildiğimiz nesneler için kullanılır, kavram ise soyut durumlar için kullanılır. Buradan özetle, varlık ve kavramları karşılayan sözcük türüne isim […]
Sözcük Türleri
Türkçe sistemli, mantıklı bir dildir. Belirli bir sıralaması, sözdizimi vardır. Türkçede inceleme yaparken önce metinleri, daha sonra paragrafları, sonra cümleleri sonra da sözcükleri yani kelimeleri inceleriz. Daha da ileri gidersek eklere, köklere kadar inceleme yapabiliriz. Bizim şu anki işimiz sözcükler ile. Her sözcük, cümlede anlatıma ilişkin farklı bir görev üstlenir. Sözcüğün anlamını bulunduğu cümledeki diğer […]