Bir topluluğu gruplara ayırmak / tasnif etmek istediğimizde onlarca farklı şekilde yapabiliriz bunu. Yeter ki referans alacak/baz alacak bir kriterimiz olsun. Örneğin, bir sınıfı kızlar ve erkekler diye iki gruba ayırabilirim. Baz aldığım değer yani kriterim cinsiyet oluyor değil mi? Sınıfı beyaz gömlekliler ve mavi gömlekliler diye ikiye ayırsam bu sefer ölçütüm renk oluyor değil […]
Kategori arşivleri10. Sınıf Türk Edebiyatı
Edebiyat Tarihi
” Edebiyat tarihi, bir ulusun çağlar boyunca meydana getirdiği ebebî eserleri inceleyerek, düşünceler ve duyguda izlediği yolu, geçirdiği evreleri bize tanıtır. Bu bakımdan uygarlık tarihinin önemli bir koludur.” Bu edebiyat tarihinin en önemli tanımlarından bir tanesidir. Bir de aslında bizi biraz daha fazla ilgilendiren tanımına bakalım: Edebi eseri, sanatçısının hayatı ile birlikte yaşadığı dönemi de […]
Edebiyat Tarih İlişkisi
Edebiyat tarih ilişkisi konusuna başlamadan evvel edebiyatın ve tarihin teker teker tanımını yapmak gerekiyor. Bu tanımdan sonra edebiyat ile tarih arasındaki farkları ve benzerlikleri belirlemek gerekiyor. Daha sonra da asıl konumuz olan ” edebiyat tarih ilişkisi “ne göz atmak gerekiyor. Edebiyat, güzel olan her şeydir diyebiliriz aslında. Renklerin uyumu, nesnelerin uyumu, duyguların, seslerin uyumuna edebiyat […]
Şarkı
Divan şiiri genelde beyit nazım birimi üzerine kuruludur. Yani ikilik sistemdedir. Ancak bazı nazım biçimleri dörtlük veya bend üzerine kurulu olabilir. İşte “şarkı” da divan edebiyatında dörtlük nazım birimi üzerine kurulu olan nazım biçimlerinden bir tanesidir. Şarkının Özellikleri – Aşk, sevgi, tabiat, eğlence gibi konularda yazılan lirik yani duygusal konularda yazılırlar. – Kafiye düzeni abab […]
Müstezat
Müstezatın kelime anlamı olarak, çoğalmış, artmış demektir. Divan şiirinde edebiyat terimi olarak ise özel bir nazım biçiminin adıdır. Divan şiirinde müstezat, gazelin özel bir biçimidir. Uzun dizelerden sonra birer kısa dize eklenmesiyle meydana gelir. Kısa dizelere “ziyade” yani “ek” denir. Uzun ve kısa dizeler kendi aralarında kafiyelidir. Müstezat Örneği Ey şûh-i kerem-pîşe dil-i zâr senindir […]
Kıt’a
Divan şiiri nazım biçimlerinden olan günümüzde dörtlük nazım birimine kıta denirken Divan edebiyatında ise bir nazım biçiminin adıdır. Kıtanın Özellikleri – Genellikleiki beyitin bir araya gelmesiyle oluşan nazım biçimidir. – İkinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklıdır. (xa xa) – İki beyitte de bir anlam bütünlüğü ve birliği vardır. – Çok farklı konularda yazılabilir. Ancak daha […]
Kaside
Divan şiirinde gazelden sonra en mühim nazım biçimlerinden biridir kaside. Daha çok din ve devlet büyüklerini; peygamberi, halifeleri, padişahları övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. Kaside, önce Arap edebiyatında görülen daha sonra Türk edebiyatına geçen bir nazım şeklidir. Kaside ilk başlangıçta aşk duyguları ve tabiat güzellikleri karşısında duygulanmalardan doğan ve bu duyguları kabile topluluklarının sosyal hayatıyla birleştiren […]
Gazel
Gazel, divan şiiri arasında en çok rağbet görenidir. Çünkü divan şiiri geleneğini en çok yansıtan şiir türüdür. Gazel’in en önemli özelliği aşk ve sevgi üzerine yazılmış şiirlerden oluşmasıdır. Gazel, konusu itibariyle Halk şiirindeki koşmalara, İslâmiyet öncesi Türk şiirindeki koşuklara benzer. Gazelin Tarihi Türkler, İslâmiyetle tanıştıktan sonra Arap ve Fars kültüründen, sosyal yaşantısından ve dolayısıyla da […]
Kanuni Sultan Süleyman’ın Şiirleri
Son dönemde “Muhteşem Yüzyıl” ve akabindeki dizilerle Osmanlı tarihine ve Osmanlı edebiyatına yeniden bir dönüş başladı diyebiliriz. Bu dönüş yazma, üretme anlamında olmasa da en azından okuma, anlama alanına ilerlemeye devam edecek gibi görünüyor. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman’ın aşk şiirleri ya da nam-ı diğer mahlasıyla Muhibbi’nin şiirleri hemen hemen her bölümde bir tane yayımlanıyor. Tabii […]
Divan Şiiri
Türklerin İslâmiyet’i kabulünden bir müddet sonra başlayan ve Tanzimat Dönemi Edebiyatına kadar (1860) devam eden edebiyata biz Divan Edebiyatı diyoruz. Bu dönem Arap ve Fars (İran) edebiyatının etkisiyle, Türk şairinin hayal gücü, yaratıcılığı ile şekillenmiş ve kendine özgü kuralları, gelenekleri, anlayışı olan bir dönem haline gelmiştir. Bizim edebiyatımız İslâmiyet öncesinden tutun da Tanzimat dönemine kadar […]