İsimler konusunda hazırladığımız şemada somut isimler ve soyut isimleri Varlıkların Niteliklerine Göre İsimler başlığı altında inceledik. Sınavlarda sıkça karşımıza gelen ve standart sapması yüksek olan sorulardandır somut ve soyut isimle ilgili sorular. Bunun sebebi karşımıza gelen soruların daha çok somutlama ve soyutlama ile ilgili olmasındandır.
Somut İsim
Beş duyu organımızdan herhangi bir tanesi ile algılayabildiğimiz, var olduğuna şahit olduğumuz nesnelere verdiğimiz isimlerdir. Duyabildiğimiz ses, görebildiğimiz görüntüler, ışık vb., tadabildiğimiz acı, tatlı her şey, dokunabildiğimiz tüm nesneler ve koklayabildiğimiz tüm kokular somuttur.
Dokunabildiğimiz: Sıcak su, sıcak hava, soğuk yüz, ıslak zemin vs. gibi dokunmayla hissedebileceğimiz ne varsa hepsi somut isimdir.
Duyabildiğimiz: sesler, gürültüler vs. gibi kulağımıza çalınan tüm sesler somut isimdir.
Tadabildiğimiz: Acılı lahmacun, şerbetli tatlılar gibi dilimizle tadabileceğimiz her şey somut isimdir.
Görebildiğimiz: İnsanlar, filmler, resimler gibi gözle görülen her şey somut isimdir.
Koklayabildiğimiz: Parfümler, hacıyağları, kokular gibi koklamayla ilgili aklınıza ne gelirse hepsi somut isimdir.
Soyut İsim
Beş duyu organımızdan herhangi bir tanesi ile algılayamadığımız, ancak var olduğunu bildiğimiz, hissettiğimiz, inandığımız, düşünebildiğimiz her kavrama verilen isimler soyut isimlerdir.
Aşk, mutluluk, ferahlık, iç sıkıntısı, rüya, hayal, inanç, fikir, kızgınlık, bilgi, günah, sevap gibi aklımıza gelen onlarca farklı kelimeyi soyut isme örnek olarak verebiliriz. Çünkü bu kavramların hiçbirini elle tutamayız, tadamayız, koklayamayız, duyamayız ve göremeyiz.
Soyutlama ve Somutlama Nedir?
YGS ve KPSS gibi dikkat, hız ve beceri ölçen sınavlarda somut isim ve soyut isimler genel olarak karşımıza soyutlama ve somutlama soruları ile çıkarlar. Soyutlama ve somutlama konusu bir hayli basıt olmasına rağmen birbirine karıştığı için bize hata yaptırır. Aşağıda örneklerle bu konulara açıklık getirelim.
Soyutlama Nedir? Soyutlaştırma Nedir?
Tek başına kullandığımızda somut anlamı olan bir sözcüğü cümle içerisinde soyut anlamda kullanıyorsak buna soyutlama ya da soyutlaştırma deriz.
Demek ki bir kelime somut iken cümlede soyut oluyorsa soyutlama vardır diyebiliriz.
Somut >>> Soyut = Soyutlama / Soyutlaştırma
Soyutlama Örnekleri
Beyninde ur varmış. ( Burada beyin kelimesi gerçek anlamıyla kullanılmıştır. )
Onda beyin ne gezer? ( Beyin burada düşünme kabiliyeti anlamında kullanılmış yani soyutlama yapılmıştır.)
Somutlama Nedir? Somutlaştırma Nedir?
Soyutlamanın tam tersidir aslında. Yalnız başına soyut anlamı olan bir sözcüğü cümle içerisinde kullandığımızda somut anlam ifade etmesidir.
Soyut >>> Somut = Somutlama / Somutlaştırma
Somutlama Örnekleri
Bir kız sevdim, ömrümü yedi. ( “Ömür” sözcüğü normalde insan hayatını anlatan soyut bir kelimedir. Ancak burada yenilecek bir şey yerine kullanılmış, soyutken somut yapılmıştır. Dolayısıyla somutlama yapılmıştır. )
Uslan artık deli gönül. ( “Gönül” sözcüğü benlik, his anlamında iken burada yaramaz bir çocuk yerine kullanılmış ve somutlama yapılmıştır.)
Hayallerime gem vurdum bugünlerde. ( Hayal, soyut bir kelimedir. Hayallere gem vurmak derken, hayali gem vurulacak bir ata benzetmiş ve somutlama yapılmıştır. )
çok güzel anlatılmış