Yazım Kuralları

Yıllardır öğrencilerime zaman kaldıkça en çok öğrettiğim konu yazım kuralları geliyor. Her ne kadar onlar yazım kurallarının ne kadar ciddi bir mesele olduğunu bilmez. Mesele “anlaşmaksa” eğer kurala falan ne gerek var? Zaten konuşarak anlaşıyoruz. Hatta onlara göre yazım kurallarını bilmek yerine “slm, nbr” gibi kimi kısaltmaları bilmek anlaşmak için daha önemli. Ben onlara “anlaşmak” var “anlaşmak” var desem de yine de bildiklerini okuyorlar. Tabii bunu biraz olsun öğretmek için güzel bir örnek buluyorum onlara. Sizlere de anlatayım:

Nerede okuduğumu tam hatırlamıyorum ama sanırım aylık bir edebiyat dergisiydi.

Türkçede birçok bağlaç var. Mesela “ve” de bir bağlaç, “ile” de bir bağlaç. İlk etapta ikisi de aynı anlama geliyor değil mi? Bakalım hemen.

“Leylâ ile Mecnûn”, “Leylâ ve Mecnûn”

Yukarıdaki iki kelime grubuna baktığımızda ikisinde de aynı anlam olduğunu düşünebiliriz. Fakat dikkatli bakınca “ile” bağlacının Mecnûn’a bir aidiyet kattığını, Leylâya ait olduğunu, ikisinin isminin birbiriyle tamlama oluşturduğunu görebiliriz.

Leylâ ile Mecnûn.

Leylâ ve Mecnûn kelime grubuna bakınca ikisi birbirinden bağımsız bir kişi olarak algılanıyor. Leylâ var, bir de Mecnûn var. Ancak “ile” bağlacına bakınca Lelânın Mecnûn’u var.

Demek ki bu örneğe bakınca yazım kurallarının o kadar basit bir konu olmadığını daha net görebiliriz.

Aşağıda “Yazım Kuralları“nı teker teker başlık altında inceleyeceğiz. Benim öğrencilerimden hep istediğim şey birer yazım kılavuzu, imlâ kılavuzu temin etmeleri. Her ne kadar yazım kurallarının bir mantığı olsa da ara ara kurcalamak gerekiyor. Bugün Türkçeyi çok iyi konuşanlarla kötü konuşanlar arasındaki fark onların bilgi farklılığından değil de öğrenme isteği farklılığından kaynaklanıyor.

Biz edebiyat öğretmenleri bile zaman zaman birçok kelimede takılabiliyoruz. Bizi öğrenciden ayıran fark da bilmediğimiz kelime ile karşılaştığımızda yazım kılavuzunu açıp hemen bakmamız.

Şimdi işiniz daha kolay. Aşağıya yazım kuralları konusunu teker teker ekledik. Bu kuralları “Türk Dil Kurumu”nun Yazım Kılavuzundan aldık. İçiniz rahat olsun.